Kada je do ugarskog kralja Matije Korvina stigla vijest da je pala Kraljevina Bosna, da je ubijen bosanski vladar Stjepan Tomašević i da su Osmanlije izbile na granicu njegove države,

on sakupi moćnu kršćansku evropsku koaliciju i krenu u ofanzivu, kako bi otjerao Osmanlije iz svoje neposredne blizine. Nakon što su Ugari u decembru 1463. godine, zahvaljujući bosanskim franjevcima i preživjelim četama bosanske vojske zauzeli Jajce, i okolnih sedam sela, osmanski sultan Mehmed II 12. jula 1464. godine ponovo sa glavninom vojske dođe u Bosnu, tačnije pod Jajce sa namjerom da ga vrati, ali je bio primoran da se povuče već u avgustu kada je shvatio da je tvrđava dobro opremljena.

Tada je nastala i jedna zanimljiva anegdota o uzroku pada Jajačke tvrđave, koju prepričavaju stanovnici Jajca: “Stanovnici sela Dnoluka, u blizini jajačkog grada, a koja su sada vakuf Gazi Husrev bega, prilikom zauzeća Bosne primili su islam i ostali na ovom mjestu. Ostalo stanovništvo, kao što je gore spomenuto, po naredbi sultana, preseljeno je u okolicu Istanbula. Kasnije, kada su stanovnici sela Dnoluka čuli da će nevjernici (Ugari) doći da zauzmu tu tvrđavu, pokolebali su se i postali vodiči nevjernika. Dok su muslimani obavljali džuma – namaz, nevjernici su izenada napali sa svojom vojskom njihovu tvrđavu. Sve su muslimane odmah poubijali, i tvrđavu zauzeli. Kada je kasnije 934. godine (1527/28) spomenuti Gazi Husrev beg bosanski sandžak beg, osvojio tu tvrđavu, naredio je da se svakog petka, dok se ne obavi džuma – namaz, kapije tvrđave zatvaraju. Od tada je sve do danas ostao običaj da se u to vrijeme kapije navedene tvrđave zatvaraju” [citat je nastao sredinom XIX stoljeća a prenosi ga Muvekit]. Spomenuti Gazija isposlovao je da ova sela dobiju zeamet, pa kada ih je osposobio da daju prihode i kada je njihova dobra uvakufio, stoga što su stanovici toga sela prouzrokovali pad navedene tvrđave, naredio je da se njihova desetina preinači u osminu. Sve od tada pa do 1850. godine oni su stalno vakufe plaćali osminu prihoda. Te godine, kada se utvrđivao iznos desetine, njihove osmine od prihoda su pretvorene u desetine kao i za sve ostale zemlje sultana. Dugo vremena je među stanovnicima Jajca postojala anegdota da kada se neko posvađa sa nekim, i kada bi se nastojao omalovažavati taj čovjek, dobacilo bi mu se: “Zar ti nisi od onih što su vjerovali, pa ne vjerovali”.

Kao što smo već naveli, dolaskom proljeća 1464. godine okupi se velika osmanska vojska kod Istanbula i uputi se prema Bosni, kako bi se vratila tvrđava Jajce. Čim su stigli u okolicu Jajca, odmah su zauzeli sve manje tvrđave. Tvrđava Jajce je dugo opsjedana i pred sami pad tvrđave, do sultana Mehmed II stiže vijest da je ugarski vladar Matija Korvin opsjeo tvrđavu Zvornik, vjerovatno iz razloga da spanji pritisak na Jajce. Bosanski sandžak beg Mehmed također napusti opsadu te se uputi u pomoć Zvorniku. Obzirom da su Ugari čuvali sve klance, prolaz kroz njih je bio gotovo nemoguć. Tu dužnost sultan povjeri velikom veziru Mahmud paši, pa on sa sultanovim zastavama krenu sa zamovališta u Sofiji. Prije spomenutog Mahmud paše, tamo je sa oko 500 osmanskih vojnika poslan Mihal Zade Skender beg. Došavši tamo zatvorio se u tvrđavu i stupio u borbu sa Ugarima. Konstantno se nalazio pod udarom Ugara, pa je morao da popravlja mjesta koja su bila oštećena od topovske paljbe. Tada je veliki vezir sa istaknutim rumelijskim emiria, stigao do jednog strateškog mjesta. Da bi ispitao snagu ugarske vojske posla jednu uhodu, koja je najprije otišla do tvrđave Zvornik i obradovala njezine branitelje jer su saznali da je veliki vezir sa velikom osmanskom vojskom na putu. Također, uviđeno je da ugarska vojska, uslijed žestoke hladnoće, gradi pod zemljom zemunike i tu se skriva. Opkoljeni muslimani, među kojima je bio i veliki broj bivših pripadnika Crkve bosanske, u znak radosti, poče udarat u bubanj kako bi dali do znaja Ugarima da im u pomoć dolazi veliki vezir. Nakon toga se Matija Korvin dao u bijeg, ostavivši svu ratnu opremu, a Mihal Zade Skender beg izađe sa svojom vojskom iz tvrđave i žestoko udari na Ugare u nastojanju da se domogne njihovog ratnog materijala. Ova vijest stiže i do velikog vezira Mahmud paše, koji je sredinom novembra u jednom jurišu stigao do tvrđave goneći Ugare sve do rijeke Save, prilikom čega je stradala većina ugarske vojske a veliki broj ih je i zarobljen. Vrativši se, sa mnogo ratnog plijena, veliki vezir popravi sve oštećene zidine i kule Zvornika, koje su stradale od topovskih udara, nakon čega se vratio u Istanbul. glasbosanski.ba