Koristeći Bošnjake koji su bili prosrpski orijentisani, srpski šestojanuarski režim u Kraljevini Jugoslaviji je nastojao ukidanjem

autonomije Islamske vjerske zajednice (IVZ) i stvaranjem jedinstvene vjerske organizacije ostvariti jači politički utjecaj na Bošnjake. Shodno tome sa važnih pozicija uklonjeni su poslanici Jugoslavenske muslimanske organizacije (JMO) a na njihovo mjesto su došli Bošnjaci koji su dokazali svoju prosrpsku orijentaciju. Prema novom zakonu, donesenom 31. januara 1930. godine, svi muslimani u zemlji su činili jednu samostalnu islamsku vjersku zajednicu pod reisul ulemom kao vrhovnim vjerskim poglavarom sa sjedištem u Beogradu, dok je kralju dodijeljena nadležnost da ukazom postavlja reisul ulemu, članove Medžlisa u Sarajevu i Skoplju i devet muftija. Time je zapravo ukinut autonomni status IVZ koji je bio na snazi još od 15. aprila 1909. godine.

Ovakvom zakonu suprostavio se Džemaludin Čaušević, koji je tražio da se vjerski i vakufski organi ne biraju iz redova podobnih režimskih ljudi. U protivnom tražio je od kralja svoje razrješenje, ali je kralj to odbio postavivši ga 26. februara 1930. godine na mjesto reisul uleme IVZ Kraljevine Jugoslavije sa sjedištem u Beogradu. Međutim, Čaušević je do kraja ostao dosljedan svojih riječi, odbijajući stupanje na dužnost sve dok se ne uinu sporne odredbe. Ne želeći biti poltron režima Čaušević je 11. aprila 1930. godine zatražio penzionisanje, čak i pod cijenu da ostane bez penzije, što se u konačnici i desilo. Time je velikosprska politika uklonila Čauševića sa funkcije reisul uleme i realizirala svoj plan o ukidanju autonomije IVZ. Da bi što prije realizovao svoju politiku kralj je ukazom od 12. juna 1930. godine za novog reisul ulemu imenovao tuzlanskog i banjalučkog muftiju Ibrahima ef. Maglajlića, koji je svečano ustoličen u Bajrakli džamiji u Beogradu 31. oktobra 1930. godine. Maglajlić je bio najpodobnija persona za takvu funkciju iz razlog što je bio prosrpski orijentisan a bio je i član Radikalne stranke.

Mjesec dana nakon ukaza o imenovanju novog reisul-uleme, donesen je i novi Ustav IVZ, 9. jula 1930. godine, kojim je država osigurala potpunu kontrolu nad svim poslovima IVZ. Relativno visok stupanj autonomije IVZ u vjerskim i vakufsko – mearifskim poslovima, koji je garantiran Statutom iz 1909. godine znatno se suzio. Prema tome, država je dobila pravo kontrole nad imovinom vjerske zajednice. Ipak, islamska vjera je priznata kao ravnopravna vjera u Kraljevini Jugoslaviji. Uporedo sa reorganizacijom IVZ tekao je i proces odstranjivanja pristalica Mehmeda Spahe iz Vakufsko – mearifskog sabora i drugih vakufskih organa, te uvođenje režimski orijentisanih Bošnjaka na upražnjene funkcije. Ipak, režimske ličnosti, koje se zglavnom zapošljavane iz Gajreta, nekontrolisano su rasipali vakufsku imovinu što će dovesti do revolta čak i onih Bošnjaka koji su podržavali politiku šestojanuarskog režima.

Bez obzira na spomenute nepovoljne historijske okolnosti IVZ je u spomenutom razdoblju postigla i određene pozitivne rezultate. Naročito su se pozitivne stvari odijale na polju reforme vjerske nastave u osnovnim i srednjim školama, a 1935. godine osnovana je i Viša islamska šerijatsko – teološka škola. Vjerska nastava je postala obavezna za sve učenike priznatih vjeroispovijesti, pa tako i islamska. Inzenzivirani su i kontakti sa drugim islamskim zajednicama u svijetu. Tome je i pridonijela ideja o mogućoj obnovi hilafeta, koja je početkom tridesetih godina XX stoljeća zaokupila pažnju bošnjačke inteligencije. S tim ciljem sazvan je Sveislamski kongres u Jeruzalimu 6. i 7. septembra 1931. godine, na kojem se okupila ulema iz svih krajeva svijeta, a među njima i ulema iz Kraljevine Jugoslavije. Predstavnici IVZ Kraljevine Jugoslavije učestvovali su i na Kongresu evropskih muslimana održanom od 12. do 15. septembra 1935. godine u Ženevi.  bosnae.info